skip to Main Content

Welke rechter is bevoegd en welk recht is van toepassing?

  • Marieke Schepens

Welke rechter is bevoegd en wat is het toepasselijk recht

Voordat u een gerechtelijke procedure kunt starten tegen een buitenlandse klant, zijn deze twee vragen van belang:

  1. Welke rechter is bevoegd? Oftewel: welke rechter is bevoegd om te oordelen over het conflict?
  2. Wat is het toepasselijk recht? Dus naar welk recht moet de bevoegde rechter de zaak beoordelen?

Belangrijk is om hier goede afspraken over te maken in een overeenkomst, anders kan dat vervelende gevolgen hebben. Veel ondernemers die internationaal zaken doen staan niet altijd stil bij de risico’s die een internationale overeenkomst met zich meebrengt. In dit artikel leg ik aan de hand van een voorbeeld uit hoe het ontbreken van goede afspraken over deze twee onderwerpen kan leiden tot een zeer ingewikkelde situatie…

Wat was er aan de hand?

Eén van mijn Belgische klanten sluit koopovereenkomsten waarbij textiel wordt gekocht en geleverd. Het textiel wordt gefabriceerd en geleverd in hun fabriek die in Roemenië staat. De koper van dit textiel bevindt zich in Nederland, maar haalt de zaken op in Roemenië. Partijen sluiten geen schriftelijke overeenkomst. Wel hanteert de Belgische verkoper algemene voorwaarden die op de achterzijde van de facturen staan afgedrukt.

Er ontstond een geschil tussen de twee partijen over het betalen van de facturen. De Belgische partij klopte vervolgens bij onze Belgian Desk aan voor advies. Hij vroeg zich af of hij een kans van slagen had om zijn vordering toegewezen te krijgen, maar ook welke rechter überhaupt moest oordelen over deze kwestie: de Nederlandse rechter of de Belgische? Daarnaast was de vraag welk recht van toepassing was.

Mijn Belgische klant vond uiteraard dat het Belgische recht van toepassing was en dat de Belgische rechter bevoegd was. Want dat stond namelijk in zijn algemene voorwaarden. Ik moest hem helaas uit die droom helpen. Zo simpel werkt het niet.

Welke rechter is bevoegd en wat is het toepasselijk recht?

Hebben partijen geen schriftelijke overeenkomst gesloten? En zijn er ook geen duidelijke afspraken gemaakt waar zij in geval van een geschil gaan procederen en welk recht dan moet worden toepast? Dan ben je afhankelijk van het wettelijke stelsel dat is opgetuigd door de Europese Unie en soms zelfs daarbuiten.

In mijn voorbeeld is er sprake van een internationale koopovereenkomst zodat ook nog eens het Weens Koopverdrag van toepassing is. Dat Verdrag is van invloed op de inhoudelijke beoordeling van de zaak.

Nederlandse rechter moet oordelen naar Belgisch recht

Welke rechter bevoegd is en welk recht moet worden toegepast wordt aan de hand van Europese Richtlijnen bepaald. Op dit moment bepaalt de EEX-verordening Brussel I BIS (1215/2012 EU) welke rechter bevoegd is. Voor de vraag welk recht van toepassing is, moet worden gekeken naar de Verordening (EG) nr. 593/2008, ook wel Rome I genoemd.

Kort gezegd kwam het er in mijn geval op neer, dat Belgisch recht van toepassing was en de Nederlandse rechter bevoegd. Oftewel: de Nederlandse rechter moet de zaak beoordelen naar Belgisch recht.

Of dat een wenselijke situatie is per geval verschillend. Maar het advies dat ik doorgaans aan mijn klanten geef, is om een keuze voor de bevoegde rechter en het toepasselijke rechter duidelijk en schriftelijk te maken. Dat kan via de offerte, de overeenkomst of uiteindelijk de opdrachtbevestiging.

Leg vast waar u gaat procederen: in België of in Nederland

Of er wordt gekozen voor de Belgische rechter die Belgisch recht moet toepassen of de Nederlandse rechter die Nederlands recht moet toepassen, vind ik nog niet zo spannend. Beide landen zijn voorzien van een goede democratische rechtsgang met dito kosten. Napoleon is tenslotte in beide landen op bezoek geweest.

Het kan echter wel onwenselijk zijn om de Nederlandse rechter Belgisch recht te laten toepassen, of omgekeerd. Dit gebeurt regelmatig in de praktijk. Ook mijn collega’s bij andere internationale desks lopen hier vaak tegen aan. Zij merken vaak dat zij klanten moeten uitleggen dat ze er toch wel verstandig aan doen om bij internationale overeenkomsten (koopovereenkomsten, distributieovereenkomsten, agentuurovereenkomsten) zoveel mogelijk duidelijke en schriftelijke afspraken dienen te maken, althans op dit onderwerp. Anders ben je overgeleverd aan het wettelijke regime en dat kan tot vervelende consequenties leiden en vaak ook tot kostenverhogende problemen.

Nieuwe procesafspraken met de tegenpartij

Dat wilde ik graag voorkomen voor mijn klant. In dit geval heb ik dit voor mijn klant opgelost door met de advocaat van de Nederlandse koper een procesafspraak te maken. Afgesproken werd dat we het Nederlands recht zouden toepassen (ondanks dat eigenlijk het Belgische recht van toepassing was) door de toch al bevoegde Nederlandse rechter.

Dat is het meest overzichtelijk en voorkomt dat partijen elkaar eerst voor een hele lange tijd bezighouden met allerlei formele verweren dat de ene rechter niet bevoegd is en het andere recht had moeten worden toegepast, terwijl het vaak in niemands belang is om daar nou heel lang bij stil te staan (soms wel overigens).

Binnenkort gaan we dus naar de Nederlandse rechtbank zodat de Nederlandse rechter kan oordelen over deze zaak. Wat de uitkomst is van dit conflict, kan ik dus pas op een later moment met u delen. Maar de eerste hobbel (waar gaan we procederen en naar welk recht) is in ieder geval al genomen.

Voorkom een onnodig lang gerechtelijk proces

Wilt u voorkomen dat u in eenzelfde situatie terecht komt als mijn Belgische klant? Maak dan duidelijke afspraken, voorafgaand aan het sluiten van een overeenkomst. Dat is het moment waarop u duidelijke keuzes kunt en moet maken. Wees niet afhankelijk van een glibberig pad met vele valkuilen en een onzekere uitkomst. Contracteren kunt u immers leren en mocht het te ingewikkeld zijn, neem dan contact op met een van onze specialisten. Wij helpen u graag verder met ijzersterke contracten.

Auteur: Pim van Zwijndregt

Back To Top