Om een schadevergoeding te kunnen eisen, moet een partij schadeplichtig zijn. In mijn praktijk wordt er regelmatig gevraagd hoe kansrijk een vordering tot schadevergoeding is. Bijvoorbeeld omdat de klant stelt dat ze schade heeft geleden door het toedoen van de tegenpartij. Maar het komt ook regelmatig voor dat een tegenpartij een vordering wil verrekenen met de schade die men zegt te hebben geleden. Maar wanneer is een partij schadeplichtig? Er zijn een aantal voorwaarden waaraan moet worden voldaan voordat een partij schadeplichtig is.
1. Er is sprake van een tekortkoming in de nakoming van de overeenkomst of er is sprake van buitencontractuele aansprakelijkheid.
Tekortschieten is het niet, niet tijdig, niet volledig of niet deugdelijk nakomen van een afspraak die voortvloeit uit een overeenkomst. Voorbeelden daarvan zijn dat de goederen niet geleverd zijn, dat de werkzaamheden slecht zijn uitgevoerd of dat een factuur niet is betaald. Er is dan sprake van toerekenbaar tekortschieten (wanprestatie). In onze praktijk zien wij dat de tekortkoming in de nakoming de meest voorkomende situatie is waarin een partij schadeplichtig is.
Een andere mogelijkheid is dat er sprake is van buitencontractuele aansprakelijkheid. Bij de buitencontractuele aansprakelijkheid is er géén overeenkomst tussen twee partijen, maar lijdt één partij wel schade door een handeling van een andere partij. Bijvoorbeeld onrechtmatig handelen.
Oftewel een partij die schade lijdt kan degene die de werkzaamheden uitvoert in voorkomende gevallen aanspreken vanwege:
• gevaarzetting, dus een in het leven roepen en/of laten voortbestaan van een gevaarlijke situatie voor personen of zaken, waaronder begrepen ook het achterwege laten van adequate voorzorgsmaatregelen ter voorkoming van gevaar;
• derde-aansprakelijkheid, dus een aansprakelijkheid die een contractspartij bij de uitvoering van afspraken uit een overeenkomst kan hebben jegens een derde partij – die niet bij de overeenkomst betrokken is – maar met wiens belangen rekening gehouden had moeten worden.
2. Er is sprake van verzuim
Om schadeplichtig te zijn, moet er ook sprake zijn van verzuim. Verzuim is een toestand waar een schuldenaar zich in bevindt als hij zijn verplichting niet nakomt terwijl die verplichting wel al opeisbaar is en het niet nakomen aan de schuldenaar verwijtbaar is.
Wanneer er sprake is van een wanprestatie, is er niet standaard zomaar sprake van verzuim. Verzuim treedt in wanneer een partij in gebreke blijft om aan zijn verplichtingen te voldoen. U moet in sommige gevallen eerst een redelijke mogelijkheid geven om de afspraken alsnog na te komen en om (verdere) schade te voorkomen. Dit gebeurt door het sturen van een ingebrekestelling. Wanneer hier geen gehoor aan wordt gegeven, dan is de andere partij in verzuim.
In sommige gevallen is het bij een wanprestatie niet nodig om een ingebrekestelling te sturen en is er direct sprake van verzuim. Hiervan is sprake wanneer er een fatale termijn is verstreken, bijvoorbeeld wanneer een trouwjurk niet tijdig voor de bruiloft wordt geleverd. Een tweede kans geven met een ingebrekestelling heeft dan weinig zin als de datum van de bruiloft al is verstreken. Ook wanneer de andere partij een mededeling doet waaruit blijkt dat zij de afspraken uit het contract niet gaan nakomen hoeft u geen ingebrekestelling te sturen. Of als door de niet nakoming wel meteen schade ontstaat, bijvoorbeeld een boete die direct intreedt.
Wanneer er sprake is van een onrechtmatige daad (dus een buitencontractuele aansprakelijkheid) is een ingebrekestelling ook niet nodig om verzuim te laten optreden.
3. Er is sprake van schade?
Uiteraard moet er ook sprake zijn van schade om schadeplichtig te kunnen zijn. De vraag is wat schade is. Rechters vertalen dat in een praktijk als “nadeel uit een fout”. Daarmee wordt eigenlijk gezegd: schade door (als gevolg van) een (toerekenbare) tekortkoming. Volgens de wet kan er alleen schadevergoeding gevorderd worden voor vermogensschade en ander nadeel (schade waarvan de wet specifiek zegt dat het in aanmerking komt voor schadevergoeding).
Voorbeelden van vermogensschade zijn:
- Zaaksbeschadiging
- Gederfde winst (omdat een overeenkomst voortijdig wordt beëindigd of omdat een pand moest sluiten vanwege een reparatie)
- Vertragingsschade (zoals rente omdat een factuur niet op tijd wordt betaald)
- Schade door een onjuist advies
Er kan overigens alleen schadevergoeding geëist worden als er voldoende verband is tussen de gebeurtenis en de schade.
Naast vermogensschade zijn er ook andere vormen van schade. Zoals lichamelijk letsel, aantasting van de eer en goede naam of aantasting van de persoon op andere wijze.
4. Schadevergoeding eisen
Als er sprake is van deze drie onderdelen (1: Er is sprake van een tekortkoming of buitencontractuele aansprakelijkheid, 2: er is sprake van verzuim, 3: er is sprake van schade door de tekortkoming) is een partij schadeplichtig. Als een partij schadeplichtig is, kunt u een schadevergoeding eisen. Dit kan zonder procedure (als een wederpartij aansprakelijkheid erkent) en anders via een civiele procedure bij de rechtbank. U kunt dan bij de rechtbank een verzoek tot schadevergoeding indienen. De rechter beoordeelt dan de zaak en doet hierover een uitspraak. Zo kijkt de rechter of er inderdaad sprake is van een fout waardoor schade is ontstaan en bepaalt de rechter de hoogte van de schadevergoeding.
De advocaten van Bierens Law kunnen u bijstaan tijdens een gerechtelijke procedure. Wij zijn gespecialiseerd in het aansprakelijkheidsrecht en zorgen ervoor dat u sterk staat in de rechtbank zodat u krijgt waar u recht op heeft.
Meer informatie over schadeplichtigheid en schadevergoeding eisen
Wilt u meer informatie over schadeplichtigheid en het eisen van een schadevergoeding? Neem dan gerust contact met ons op. Wij helpen u graag verder.
