Wanneer u goederen levert, kunt u in het contract afspreken dat u deze goederen levert onder een eigendomsvoorbehoud. Dat wil zeggen dat de goederen pas eigendom worden van de andere partij als de bijbehorende facturen zijn betaald. Maar wat als een Nederlandse leverancier goederen levert aan een bedrijf in België, werkt het Nederlands eigendomsvoorbehoud ook in België?
Goederen leveren naar België vanuit Nederland
Deze vraag werd onlangs gesteld aan onze Belgian Desk door een Nederlandse leverancier van fietsen. Het was de wens om de samenwerking met een Belgische klant te intensiveren. Die wilde een nieuw distributiecentrum op te richten in België en onze Nederlandse klant zou aan dat het distributiecentrum fietsen gaan leveren. De setting is dus een Nederlandse verkoper/leverancier en een Belgische afnemer/klant waarbij zaken in België worden afgeleverd.
Werkt een Nederlands eigendomsvoorbehoud dan wel op het moment dat de zaken zijn geleverd onder eigendomsvoorbehoud én de Belgische afnemer uiteindelijk toch failliet gaat? Dat kan in de praktijk een ingewikkelde juridische discussie worden.
Allereerst hebben wij aan onze klant het advies gegeven om ondubbelzinnig schriftelijk met de Belgische klant af te spreken in het contract, dat het Nederlandse recht van toepassing is en dat de Nederlandse rechter bevoegd is. Bij een duidelijke schriftelijke keuze in de overeenkomst zelf zal dat doorgaans geen problemen opleveren.
Eigendomsvoorbehoud naar Nederlands recht
Maar als er in dat contract een eigendomsvoorbehoud naar Nederlands recht wordt opgenomen, werkt dat in België ook? In het geval van onze klant zouden de zaken worden afgeleverd op en bij het distributiecentrum van de Belgische klant. Mocht de Belgische klant failliet gaan, wordt een Belgische curator aangewezen om het faillissement af te handelen.
Een Belgische curator heeft natuurlijk de Belgische faillissementswet in de hand en zal dan moeten onderzoeken of het Nederlandse eigendomsvoorbehoud standhoudt. Omdat het Belgisch faillissementsrecht territoriale werking heeft op Belgisch grondgebied, kan het zomaar zijn dat een Belgische rechter er toch aan de pas komt.
Rechtsgeldig eigendomsvoorbehoud
Een rechter zal in ieder geval op grond van Europees recht eerst moeten vaststellen het eigendomsvoorbehoud rechtsgeldig is afgesproken tussen de Nederlandse verkoper en de Belgische afnemer. Als in de overeenkomst is gekozen voor toepasselijkheid van het Nederlandse recht, zal een Belgische rechter die vraag ook naar Nederlands recht dienen te beantwoorden.
Als het eigendomsvoorbehoud in het contract is opgenomen, zal de Belgische rechter zeer waarschijnlijk ook moeten concluderen dat naar Nederlands recht een rechtsgeldig eigendomsvoorbehoud is afgesproken.
Invloed van het Belgische recht
Het Belgisch recht heeft dan toch nog enige invloed. Namelijk, de goederenrechtelijke gevolgen van het eigendomsvoorbehoud worden bepaald door Belgisch recht. Nu denkt u wellicht goederenrechtelijke gevolgen? Wat houdt dat in? Er is toch afgesproken, dat Nederlands recht van toepassing is?
Dat klopt, maar onder goederenrechtelijke gevolgen wordt onder meer begrepen op welke wijze de eigendomsrechten gelden als er niet betaald wordt en de verkoper wil zijn spullen terug of in geval van een faillissement van de koper.
Eigendomsvoorbehoud bij faillissement Belgische afnemer
Een voorbeeld: de Belgische afnemer gaat failliet en heeft niet alle geleverde goederen betaald. Wanneer onze Nederlandse klant haar geleverde eigendommen terug wil, wordt niet alleen de relatie met de Belgische koper geraakt, maar mogelijkerwijs ook met derden die ook met de Belgische koper overeenkomsten hebben gesloten.
Zo zouden andere (Belgische) partijen ook beslag gelegd kunnen hebben op de door onze Nederlandse klant geleverde zaken. Denk bijvoorbeeld aan de Belgische Belastingdienst, het bedrijf dat het distributiecentrum schoonmaakt of, als het distributiecentrum geen eigendom is, de verhuurder daarvan. Voor hen zal namelijk niet in één oogopslag duidelijk zijn (en soms onmogelijk zijn om vast te stellen) of de geleverde zaken wel eigendom zijn. Wat gaat dan voor, welk recht is sterker?
In een dergelijk geval kan er een discussie ontstaan of de Nederlandse klant ten opzichte van derde schuldeisers een beroep kan doen op dat eigendomsvoorbehoud of niet. Dan komt de samenwerking met mijn Belgische collega’s om de hoek kijken.
Uitgebreid eigendomsvoorbehoud
Mijn Belgische collega’s leerden mij, dat het Belgische recht een grote invloed heeft op voorbehouden eigendom: het Belgische recht maakt een onderscheid tussen een voorbehoud dat enkel tussen contractspartijen geldt en een voorbehoud dat een sterke werking heeft ook tegen derden. Voor zo’n uitgebreid eigendomsvoorbehoud gelden strenge formaliteiten ter zake de inhoud van het beding.
Uiteindelijk konden mijn Belgische collega’s de overeenkomst die naar Nederlands recht was opgesteld, aanvullen met een eigendomsvoorbehoudsbepaling die ook in het geval van een Belgisch faillissement zijn werking zou doen. Naast het feit, dat ik als Nederlandse advocaat een heel stuk wijzer ben geworden, was bovenal onze Nederlandse klant zeer geholpen met het advies. Want hierdoor kon deze klant met een gerust hart zakendoen met zijn Belgische afnemer, zonder zich zorgen hoeven te maken over eventuele risico’s bij een faillissement.
Meer informatie
Wilt u ook uw risico’s beperken wanneer u zakendoet met een Belgische partij? De advocaten van de Belgian Desk helpen u graag. Wij zorgen ervoor dat de bepalingen in uw contract rechtsgeldig zijn en ook van toepassing zijn wanneer uw Belgische klant failliet wordt verklaard. Neem gerust contact met ons op, wij helpen u graag verder.
